Help dementie te stoppen. Doe mee.
Ik doe mee.Deze medicijnen zijn nu beschikbaar, als je de diagnose Alzheimer krijgt
Wat is er nu beschikbaar qua medicatie, als je de diagnose Alzheimer krijgt?
We vragen het aan neuroloog Niels Prins. Hij behandelt mensen met de ziekte van Alzheimer bij het Alzheimercentrum Amsterdam en is actief op zoek naar nieuwe medicijnen voor de ziekte als directeur van het Brain Research Center.
Sneller oplossingen vinden voor dementie
Help het onderzoek. Doe mee.
- Meedoen is geheel vrijblijvend
- Blijf op de hoogte van onderzoeken
- Beslis per onderzoek zelf of u mee wilt doen
Twee typen symptoombestrijders beschikbaar
Neuroloog Niels Prins vertelt: “Er zijn nu twee soorten medicatie op de markt in Nederland voor de ziekte van Alzheimer: cholinesteraseremmers en Memantine.
Beide types zijn sympotoombestrijders. Ze remmen, stoppen of voorkomen de ziekte dus niet. De beschikbare medicijnen helpen bij het bestrijden van de symptomen van de ziekte.
Een medicijn dat de ziekte bij de bron aanpakt is er nu helaas nog niet. Daarvoor is meer onderzoek nodig.”
In mijn werk kan ik zo weinig behandelen, daarom doe ik onderzoek naar medicijnen
Cholinesteraseremmers
Voor mensen die in het begin van de ziekte verkeren zijn er cholinesterase remmers (spreek uit als goo-lien-es-tee-raa-se remmers). Een mond vol.
Dit type medicatie zorgt ervoor dat een lichsaamseigen stof – acetylcholine – zo veel mogelijk op peil blijft. Acetylcholine is voor veel processen in je hersenen belangrijk, maar wordt door de ziekte van Alzheimer sneller afgebroken dan gezond is.
Boodschapperstoffen op peil houden
Niels: “In je hersenen maken zenuwcellen contact met elkaar via boodschapperstoffen. Die noemen we neurotransmitters. Acetylcholine is één van die boodschapperstoffen.
Cholinesteraseremmers voorkomen dat die actetylcholine wordt afgebroken in de hersenen. Je houdt er dus meer van over. Daardoor kunnen je zenuwcellen weer beter met elkaar communiceren en functioneer je beter.”
Deze medicijnen doen dat door de stof te remmen die acetylcholine afbreekt. Je remt dus de afbrekerstof (cholinesterase), waardoor je meer acetylcholine over houdt. Vandaar de naam cholinesteraseremmers.
Het helpt bij ongeveer 20 tot 25% van de mensen.
De effecten van cholinesteraseremmers
Niels vervolgt: “Sommige patiënten hebben er baat bij. Ze merken dat ze zich wat beter kunnen concentreren, wat scherper zijn. Daarmee functioneren ze nèt wat beter in het algemeen, ten opzichte van de periode daarvoor.
Helaas merkt het merendeel van de patiënten helemaal niets merkt van deze medicatie. Daar kun je het dus wel aan voorschrijven, maar als we zien dat het niets oplevert, stoppen we ermee.
Een andere reden om te stoppen met dit medicijn zijn eventuele bijwerkingen die mensen kunnen ervaren. De bijwerkingen die bij dit type medicatie het meest voorkomen zijn klachten over het maag-darm kanaal: misselijkheid, overgeven, diaree. Als mensen dat hebben moet je het middel stoppen, want dan hebben mensen meer last van de bijwerkingen, dan baat bij de werking.
Deze middelen werken bij ongeveer 20 tot 25% van de mensen. Bij het overgrote deel dus niet. Dat is goed om te realiseren voordat je ermee start. Dat is een van de dingen die ik altijd met een patiënt bespreek”, aldus Prins.
“Het effect van verbetering treedt tijdelijk op. Je beïnvloedt het ziekteproces – de daadwerkelijke oorzaak ervan – namelijk niet. Uiteindelijk gaan mensen weer achteruit. Voor de mensen bij wie het werkt, levert het dus een lichte en tijdelijke vooruitgang op.
Deze remmers zijn beschikbaar in capsule vorm pleistervorm. De pleistervorm heet rivastigmine. In tabletvorm heb je bijvoorbeeld de middelen galantemine en donepezil.”
Memantine
Het andere type medicijnen grijpt in op een andere boodschapperstof: glutamaat (spreek uit als gluu-taa-maat). Dit medicijn heet Memantine (spreek uit als mee-man-tie-ne). Het is een middel voor mensen die al verder gevorderd zijn in het ziekteproces: matig/ernstige tot ernstige Alzheimer.
Prins: “In een later stadium van de ziekte van Alzheimer worden zenuwcellen overactief. Dat is schadelijk.
Je kunt dat remmen met het middel Memantine. Memantine remt de werking van de boodschapperstof glutamaat, door ervoor te zorgen dat hij minder goed kan communiceren met andere zenuwcellen. Daarmee rem je de overactiviteit.”
Ook Memantine is geen tovermiddel
Prins: “Ook dit middel werkt helaas maar bij een kleine groep mensen. Artsen schrijven het ook voor aan patiënten die door de ziekte last krijgen van neuropsychiatrische problemen. Bijvoorbeeld als ze angstig of dwangmatig worden.”
Memantine kan ook bijwerkingen geven. Sommige mensen ervaren hoofdpijn, slaperigheid, hoge bloeddruk, constipatie, duizeligheid en/of kortademigheid door de medicatie.
“Ook hier geldt dat je mogelijk moet stoppen met deze medicatie als het niet werkt of bijwerkingen geeft. Memantine is dus ook geen tovermiddel. Daarom is het belangrijk om met je dokter en je familie te bespreken wat je ervan verwacht”.
Wil je verder de diepte in? Artsen gebruiken het Farmacotherapeutisch kompas als handvat om te bepalen welke medicatie geschikt in welke situatie.
Het nieuwste medicijn voor Alzheimer
Eind 2019 was er nieuws over een eerste medicijn dat de ziekte van Alzheimer aan de bron aanpakt. We interviewden Niels Prins hierovert. Beluister de podcast en lees hoe we er nu voor staan met het middel Aducanumab.
Hoe werkt het, waarom was er onduidelijkheid over en komt het in Nederland beschikbaar?
Patiënten zijn onmisbare deelnemers in de zoektocht naar een nieuw medicijn
Dr. Niels Prins is neuroloog bij het Alzheimercentrum van het Amsterdam UMC en directeur van het onderzoekscentrum dat medicijnstudies voor hersenziekten doet: het Brain Research Center.
Daarnaast stond hij aan de basis van dit online platform, Hersenonderzoek.nl. Hij kwam erachter dat hij niet de enige onderzoeker was die veel kostbare tijd besteedde aan het zoeken van de juiste deelnemers voor zijn onderzoeken. Veel onderzoek loopt vertraging op of wordt zelfs stilgelegd door het tekort aan deelnemers. Daarom nam hij het initiatief om dit platform te starten.
Hersenonderzoek.nl matcht mensen die willen bijdragen aan de wetenschap aan lopende studies. Gezonde mensen die kunnen meedoen als controledeelnemer, maar zeker ook mensen met een diagnose als de ziekte van Alzheimer. Zo vinden we sneller oplossingen voor dementie en andere hersenziekten.
Goed onderzoek kan niet zonder deelnemers
Alleen met behulp van mensen mèt een diagnose Alzheimer vinden we oplossingen voor deze ziekte. Help mee.
We respecteren uw privacy. De informatie die u met ons deelt, wordt vertrouwelijk behandeld zoals beschreven in ons privacy statement.