Kinderen kunnen zichzelf beter inschatten dan volwassenen
Het beste zicht op eigen prestaties
Stel, je vraagt een enorme groep mensen van allerlei leeftijden, wat ze denken van hun eigen navigatievermogen. Bovendien test je ook hoe goed ze navigeren. Wie kan zichzelf het beste inschatten, denk je?
Volwassenen blijken hier slechter in dan kinderen. Vrouwen onderschatten zichzelf tot op hoge leeftijd. Mannen overschatten zichzelf systematisch.
Kinderen daarentegen, scoren vrij goed! Zij wijken minder af van hun werkelijke prestaties dan de grote mensen. Ze hebben dus beter zelfinzicht dan volwassenen als het gaat om hun navigatievermogen.
Dat blijkt uit het onderzoek van dr. Ineke van der Ham van de Universiteit Leiden. Meer dan 13.000 mensen namen deel aan haar studie Navigeren kun je leren.
Deze domeinen bepalen je navigatievermogen
- Kennis over herkenningspunten
- Egocentrische kennis: hoe goed je de omgeving kunt inschatten vanuit je eigen positie
- Allocentrische kennis: hoe goed je jouw omgeving kunt zien als een plattegrond in je hoofd
Combineer je kennis
Mensen worden slechter in alle drie deze domeinen naarmate ze ouder worden. Kennis over herkenningspunten neemt gestaag af met leeftijd. Het is zelfs zo dat kinderen beter scoren dan jongeren en volwassenen.
Dr. Ineke van der Ham: “De 10-jarigen haalden de hoogste scores bij het onderdeel waarmee we het domein van herkenningspunten in kaart brengen. Misschien komt dat omdat de andere twee domeinen nog niet volledig ontwikkeld zijn bij kinderen.”
Egocentrische kennis groeit in eerste instantie: tussen de 8 en de 20 jaar word je er beter in en vervolgens begint deze kennis langzaam af te nemen. Vanaf een jaar of 60 neemt de egocentrische kennis nog sneller af.
Ook allocentrische kennis groeit bij kinderen flink tussen hun 8e en 15e. Daarna neemt hij weer gestaag af. 50-ers beleven een opleving: zij zijn het beste in de taak waarbij je moet aangeven wat de afstanden zijn tussen bepaalde punten in de omgeving. Misschien is dat te verklaren door hun opgebouwde kennis; bijvoorbeeld door ervaringen met kaartlezen. Toch is ook hier te zien dat deze kennis sterk afneemt op latere leeftijd.
Cultureel bepaalde stereotypen
Jonge jongens en meisjes scoren dus goed. Even goed. Bovendien schatten kinderen hun eigen navigatievermogen beter in dan volwassenen. Het bijzondere is dat dit op latere leeftijd in twee richtingen uiteen valt.
Jongens en mannen gaan zichzelf overschatten en dat wordt erger naarmate ze ouder worden. Jonge dames onderschatten zichzelf juist het meest en die onderschatting neemt op den duur af.
Vanaf 13-jarige leeftijd zien we de eerste verschillen tussen deze groepen. Die worden sterker vanaf 16+. Meisjes beginnen zichzelf flink te onderschatten en jongens beginnen zichzelf steeds meer te overschatten.
Dat betekent dat er waarschijnlijk cultureel bepaalde stereotypen aan het werk zijn die ons zelfbeeld positief of negatief beïnvloeden. De verschillen in zelfinschatting die vanaf de late puberteit te zien zijn, worden waarschijnlijk veroorzaakt door de maatschappij.
Van onze stereotypes klopt vrij weinig
Mensen hebben het idee dat geslacht bepalend is voor het navigatievermogen en schatten het leeftijdseffect verkeerd in. Meer weten? Klik op de afbeelding ➜
Mannen overschatten zichzelf systematisch
Dit wordt erger naarmate ze ouder worden. Als mannen gevraagd wordt hoe zij hun eigen navigatievermogen inschatten en hoe goed ze zichzelf vinden in het benoemen van afstanden, schatten ze dat hoger in dan ze in werkelijkheid scoren. Meer weten? Klik op de afbeelding ➜
Vrouwen onderschatten zichzelf
Jonge vrouwen onderschatten zichzelf het meest. Die overschatting neemt met de tijd af, omdat hun werkelijke navigatievermogen slechter wordt naarmate ze ouder worden. Hun inschatting komt dus steeds beter overeen met hun werkelijke navigatievermogen. Rond de 70 jaar starten vrouwen ook met het overschatten van zichzelf. Meer weten? Klik op de afbeelding ➜
Je wordt op jonge leeftijd al slechter in navigeren
Verslechtering van het navigatievermogen begint al op jongere leeftijd dan we tot nu toe dachten. Meer weten? Klik op de afbeelding ➜
Wie kan het beter? Mannen of vrouwen?
Mythe ontmaskerd! Vrouwen en mannen doen het even goed.
Ook de manier waarop veroudering het navigatievermogen parten speelt is hetzelfde. Mannen en vrouwen verslechteren op dezelfde manier naarmate ze ouder worden.
Meer weten? Klik op de afbeelding ➜
Hoe ouder je wordt, hoe slechter je navigeert
Hoe oud je bent voorspelt het best hoe goed je navigeert. Niet je geslacht, niet de omgeving waar je woont of bent opgegroeid, niet je opleidingsniveau… je leeftijd! Meer weten? Klik op de afbeelding ➜
Meer weten?
Lees ook het interview met dr. Ineke van der Ham over alle resultaten van ‘Navigeren kun je leren’, de vervolgonderzoeken en haar behandeling voor verdwaalklachten.
Je kunt nog steeds deelnemen!
Benieuwd naar de online test van ‘Navigeren kun je leren’? Je kunt hem nog steeds maken via deze link. Op basis van je deelname ontvang je een persoonlijk advies om (nog) beter te navigeren.