Als je de diagnose Parkinson krijgt, is de kans groot dat je denkvermogen op den duur achteruit gaat. Kunnen we dat tegen gaan of vertragen? Onderzoekers van het VUmc willen dat doen met behulp van een online training. Dr. Chris Vriend vertelt hoe hij dat gaat onderzoeken.

Thuis je denkvermogen trainen

“Binnenkort gaan we via Hersenonderzoek.nl parkinsonpatiënten benaderen voor ons onderzoek naar denkvermogen. In dat onderzoek testen we of we het denkvermogen van mensen met de ziekte Parkinson kunnen verbeteren met behulp van een cognitieve training. Het bijzondere aan deze training is dat mensen hem gewoon thuis kunnen doen, op een moment dat het hen uitkomt. Trainingen die eerder ontwikkeld zijn verlangen vaak van patiënten dat ze die uitvoeren in een (medisch) centrum of dat er specifieke apparatuur wordt aangeschaft. Deze training is er juist op gericht dat hij makkelijk in te passen is in het leven van een patiënt. We gaan nu in een grote groep mensen testen of de training werkt.

Een leuk spel

Dr. Chris Vriend

Eerder hebben we al een pilot gedaan; een test onder een kleine groep patiënten. Daarbij bleek dat ze de training inderdaad goed kunnen combineren met de activiteiten in hun dagelijks leven. Bovendien gaven meerdere mensen aan dat ze het ervoeren als een leuk spel. Ze vonden het zelfs jammer dat de training voorbij was na acht weken! Dat is natuurlijk heel leuk om te horen, als onderzoeker. Je hebt immers iets gebouwd om mensen te kunnen helpen. Dan is het een fijne bijkomstigheid dat mensen het ook amusant vinden. Als mensen er plezier aan beleven is bovendien de kans groter dat ze de training helemaal afmaken. Dat is voor ons als wetenschappers niet alleen prettig, maar ook belangrijk om goed te kunnen testen wat we willen weten.

Denkvermogen trainen

De training lijkt een soort spel: je voert cognitieve taken uit waarmee je denkvermogen op de proef wordt gesteld. We willen natuurlijk in eerste instantie weten of de training écht effect heeft op het denkvermogen. We hopen dat het denkvermogen van patiënten door de training op korte termijn verbetert en dat het op lange termijn minder snel achteruit gaat.

Hersenscans

Daarnaast zullen we ook hersenscans maken. Zo kunnen we onderzoeken of de training ook effect heeft op de structuur en de functie van de hersenen. We weten dat er allerlei veranderingen plaatsvinden in de hersenen als je parkinson hebt. Vaak kun je een deel van die veranderingen al zien in de hersenen op het moment dat patiënten in hun dagelijks leven nog prima functioneren. Zo merken ze bijvoorbeeld dat multi-tasken lastiger wordt, dat ze trager zijn of gemakkelijker dingen vergeten, maar kunnen zich nog goed redden. Ze ervaren dus wel achteruitgang, maar hun hersenen zijn op dat moment nog in staat denkproblemen ‘op te vangen’. Ze kunnen ervoor compenseren. We denken dat dat komt omdat op dat moment de netwerkstructuur van hun hersenen nog relatief intact is.

Ingrijpen wanneer je hersenen veerkrachtig zijn

Je kunt de hersenen eigenlijk zien als een soort spier: je kunt hem trainen om de kracht op peil te houden. Zo lang de hersenen nog veerkrachtig zijn, kun je daarom baat hebben bij training. Daarom willen we de training in de beginfase van de ziekte van parkinson aanbieden. We hopen dat door te trainen de netwerkstructuur van de hersenen langer behouden kan blijven of zelfs versterken. Door scans te maken van de hersenen kunnen we inschatten of dat inderdaad het geval  is.

Effecten op lange termijn

We zullen de mensen die mee doen aan het onderzoek op verschillende momenten testen. Ook 2 jaar nadat ze de training hebben afgerond. Daardoor kunnen we zien of de training ook op lange termijn nog een effect heeft op het denkvermogen en achteruitgang kan vertragen

Aan de slag dankzij subsidie

Voor deze studie hebben we in eerste instantie subsidie ontvangen van de Parkinson Vereniging en nu ook van de Hersenstichting. Daardoor hebben we eerst de pilot kunnen uitvoeren en kunnen we nu ook grote groepen mensen bestuderen en hersenscans maken. Vooral die hersenscans zijn duur. Daarom ben ik ontzettend blij dat het gelukt is. We kunnen nu echt van start. Via de Parkinson Vereniging hebben we al verschillende mensen bereid gevonden om deel te nemen aan ons onderzoek. We hopen dat we via Hersenonderzoek.nl nog meer mensen kunnen informeren en enthousiasmeren. Het is prettig om via zo’n landelijk register te kunnen werken. Zo bereik je nóg meer geïnteresseerde mensen met je onderzoek en kun je sneller beginnen.

De eerste resultaten

De komende twee jaar gaat ons onderzoeksteam aan de slag om alle tests af te nemen en scans te maken. Daarna kunnen we de verzamelde informatie analyseren. Over drie à vier jaar kunnen we de eerste resultaten bekend maken, verwacht ik.”

Wilt u meer weten over dit onderzoek? Kijk dan op www.cogtips.nl.