Hoe werken onze hersenen als we ons terugtrekken uit sociale situaties? En welke lichamelijke kenmerken hebben hiermee te maken?

Simon Braak (promovendus Amsterdam UMC) en Petra Herbschleb (researchverpleegkundige LUMC) van het PRISM2 onderzoek hebben zich deze vragen gesteld. Tijdens depressieve periodes, psychotische klachten of bij mensen met de ziekte van Alzheimer kan het gebeuren dat we minder in contact zijn met anderen dan normaal. Dit kan al vroeg in de ziekte gebeuren. De onderzoekers wilden graag weten of en hoe deze sociale terugtrekking precies tot stand komt en hoe dit in de hersenen te meten is.

Het PRISM2 onderzoek

Onderzoekers Simon Braak en Petra Herbschleb
Onderzoekers Simon Braak en Petra Herbschleb

Een eerder onderzoek, de PRISM-studie, heeft de onderzoekers al veel geleerd over dit onderwerp. Op basis van deze informatie wilden de onderzoekers in het PRISM2 onderzoek meer te weten komen over kenmerken die te maken hebben met sociale terugtrekking. Het lijkt erop dat bepaalde netwerken in de hersenen hierbij een rol spelen.

Het PRISM2-onderzoek richtte zich op sociale terugtrekking bij de ziekte van Alzheimer, depressie en schizofrenie. Er is namelijk nog weinig bekend over hoe sociale terugtrekking precies tot stand komt. Mensen met en zonder depressieve klachten konden in 2023 via Hersenonderzoek.nl meedoen aan het onderzoek.

Zó verliep de onderzoeksdag

Op de onderzoeksdag hebben de onderzoekers informatie van de deelnemers verzameld. Nadat de deelnemers akkoord gaven na uitleg, controleerden de onderzoekers of ze aan alle punten uit het protocol voldeden. Als dat zo was, konden de metingen beginnen. De hersenen werden bekeken met een (f)MRI en een EEG scan. De (f)MRI scan maakt met behulp van een magneetveld een 3D-afbeelding van de hersenen. Hierop is te zien waar en wanneer er activiteit plaatsvindt in de hersenen. Bij de EEG scan wordt een hersenfilmpje gemaakt waarbij de elektrische activiteit van de hersenen wordt gemeten. Tijdens deze scans moesten de deelnemers enkele opdrachten uitvoeren.

Petra Herbschleb test de EEG voor het onderzoek
Petra Herbschleb ervaarde als test voor het onderzoek zelf de EEG scan

Ook vulden de deelnemers vragenlijsten in, bijvoorbeeld over hun sociale situatie en activiteiten. De onderzoekers namen bij de meeste deelnemers ook bloed af. In het bloed gaat gezocht worden naar ‘biomarkers’. Dit zijn stofjes die mogelijk meer aanwijzingen kunnen geven over sociale terugtrekking als symptoom.

Al met al was dit een intensieve dag voor de deelnemers, maar iedereen was zeer gemotiveerd om mee te doen. Een belangrijke reden hiervoor was dat dit onderzoek in de toekomst hopelijk zal bijdragen aan een behandeling. Mede dankzij de deelnemers via Hersenonderzoek.nl is het onderzoek goed afgerond! De resultaten worden in 2024 bekeken. De onderzoekers hopen over 1 tot 1,5 jaar meer te kunnen delen over de uitkomsten van hun onderzoek.

Meer lezen over dit onderzoek? Kijk dan eens op https://prism2-project.eu