Wist je dat de ziekte van Alzheimer al jarenlang in je hersenen zit, voordat je er last van krijgt? En als je er dan last van krijgt, is het prettig om te weten wat je ongeveer kunt verwachten. Lisa Vermunt doet hier onderzoek naar.
In juli 2019 verscheen een nieuw wetenschappelijk artikel van Lisa Vermunt. Ze is promovenda en werkt als arts-onderzoeker bij onder andere het EPAD onderzoek. Ze onderzoekt hoe je zo slim mogelijk kunt voorspellen hoe het ziekteproces zal verlopen, als je de ziekte van Alzheimer hebt. Lisa vertelt:
Hoe snel gaat het, als je Alzheimer hebt?
“De ziekte van Alzheimer komt veel voor, maar niemand weet hoe lang de ziekte van Alzheimer duurt en hoe dat tussen mensen verschilt. Sinds een paar jaar kunnen we de biologische kenmerken van de ziekte bepalen met behulp van biomarkers. Biomarkers zijn lichaamseigen stoffen die iets zeggen over de processen die zich afspelen in je lichaam. Die we kunnen meten met speciale apparatuur.
In mijn onderzoek knoopte ik gegevens aan elkaar van mensen die biologische afwijkingen hadden, die horen bij de allereerste kenmerken van de ziekte van Alzheimer. Daarbij gebruikte ik gegevens die de afgelopen jaren zijn verzameld door collega’s van instituten uit verschillende landen.
Samen maakten we een wiskundige schatting en hebben we berekend hoe lang het duurt vanaf het moment dat die allereerste afwijkingen te vinden zijn – ook wel het voorstadium genoemd – tot het moment dat je zelf klachten over je cognitie hebt of problemen door dementie ervaart, tot aan het eindstadium van de ziekte van Alzheimer.
Een voorstadium van 17 jaar
Het belangrijkste resultaat is dat het voorstadium van de ziekte van Alzheimer wel meer dan 17 jaar kan duren. Dat betekent grofweg dat de biomarkers al in je lichaam te vinden zijn, maar dat je zelf nog geen concrete klachten hebt. Voor oudere mensen was die duur korter dan voor jongere mensen. Dus als de biomarkers pas op late leeftijd tevoorschijn komen, gaat het ziekteproces vaak sneller dan wanneer je biomarkers al op jonge leeftijd gevonden worden.
Ook voor mensen met een genetisch risico, tau-eiwitstapeling, of als mensen hulp hadden gezocht voor geheugenklachten bleek de duur van het voorstadium ook korter.
Daarnaast vonden we dat de gemiddelde overlevingsduur na het voorstadium van mensen met dementie gemiddeld acht jaar was, en dat deze langer was voor vrouwen dan voor mannen.
Internationaal samenwerken voor meer precisie
Voor deze methode waren een hoge computerkracht en veel gegevens nodig. Dat laatste hebben we mogelijk gemaakt door op grote schaal, internationaal samen te werken. We mochten gegevens gebruiken uit de Verenigde Staten, Australië en Europa. Doordat we gegevens konden gebruiken van een grote groep mensen, konden we een betrouwbaardere schatting over de ziekteduur te maken.
Nu kunnen we patiënten meer vertellen over hun ziektebeloop
Met de resultaten kunnen artsen hun patiënten in verschillende stadia beter informeren over het ziektebeloop. Mocht er in de toekomst een behandeling komen voor de ziekte van Alzheimer, dan kunnen deze resultaten helpen om het verwachte effect en het startmoment te bepalen.”
Benieuwd naar het wetenschappelijke artikel?
Het artikel is gepubliceerd in Alzheimer’s & Dementia (Volume 15, Issue 7, pagina 888–8982). Het Engelstalige artikel kunt u hier vinden.